Badanie potrzeb, czyli słowo o ankiecie szkolnej

Szkoły polonijnej nie prowadzimy dla siebie, tylko dla polskiej społeczności mieszkającej w kraju, w którym działamy. Dlatego zadaj sobie pytania:

Czy i w jaki sposób badamy ich potrzeby?

Czy i w jaki sposób wprowadzamy w życie wyniki tych badań?

Czy potrafimy włączyć rodziców w nasze działania?

Kilka osób poprosiło mnie ostatnio o wskazówki do stworzenia szkolnej ankiety ewaluacyjnej. Postanowiłam podzielić się nimi też tutaj, może znajdziesz dla siebie coś przydatnego.

Jak się do tego zabrać? Warto przygotować pierwszą wersję banku pytań i dać ją do przetestowania np. członkom zespołu lub kilku zaufanym osobom, aby wyeliminować pytania niespójne, wieloznaczne, tendencyjne, niezrozumiałe, powtarzające się.

Jak ułożyć bank pytań? Na wstępie przeprowadź z zespołem lub samodzielnie burzę mózgów:

• jakie informacje chcielibyście uzyskać?
• dlaczego są ważne?
• i jak chcecie je wykorzystać?

Następnie przeczytaj dokładnie bank pytań i zastanów się, czy każde z nich da Ci odpowiedź na powyższe pytania.

Dalej, opracuj kolejność pytań. Pierwsze pytanie kwestionariusza powinno być dla respondenta łatwe i wzbudzać jego zainteresowanie. Układamy pytania od najłatwiejszych do najtrudniejszych, przy czym warto wzmagać zainteresowanie kolejnymi pytaniami.

Tipy do układania pytań:

✔️ W jednym pytaniu zawrzyj jedną myśl. Nie pytaj o kilka różnych tematów równocześnie.

✔️ Unikaj wieloznacznych sformułowań.

✔️ Zastanów się, czy nie można sformułować pytania prościej i krócej (optimum do 20 słów).

✔️ Staraj się nie zadawać pytań w negatywnej formie. np. „Czy wolałbyś, aby Twoje dziecko nie brało udziału w zajęciach chóru?”

✔️ Unikaj pytań sugerujących odpowiedź – np. “Czy sądzisz, że powinniśmy to zmienić pracę z podręcznikiem, skoro dzieci go nie lubią?”

Moim zdaniem, ankieta powinna zawierać co najmniej jedno pytanie otwarte lub miejsce na uzyskanie opinii na zadany temat. Atutem pytań zamkniętych jest łatwość analizy odpowiedzi, ale to właśnie pytania otwarte prowokują dwukierunkową komunikację i dają szersze spojrzenie na temat.

Kolejny ważny etap to opracowanie metryczki, czyli listu dołączonego do ankiety. Wyjaśnij w nim kim jesteście i jaki jest cel przyświeca temu badaniu.

Jedna z najtrudniejszych jak dla mnie rzeczy, to zadbanie o response rate, czyli poziom odpowiedzi na ankietę. Po upłynięciu terminu nadsyłania odpowiedzi, wysyłam kilkakrotnie przypominacze wszystkimi dostępnymi kanałami komunikacyjnymi, zawsze zdobywam jeszcze kilka dodatkowych odpowiedzi.

Na koniec, zadbaj o estetykę i wygląd graficzny swojego kwestionariusza, popraw błędy i nie przesadź z ilością pytań.

Niektórzy sądzą, że skoro wszystko w szkole działa dobrze, to po co robić ankiety, ale z mojego doświadczenia wynika, że są niezbędne do rozwoju szkoły. Żyjemy w wyjątkowych zmiennych czasach, zmieniają się nasze potrzeby i potrzeby naszych odbiorców, powinniśmy wykorzystywać narzędzia, aby to śledzić, analizować i wdrażać.

Nie warto bać się krytycznej informacji zwrotnej, konstruktywna krytyka jest cenniejsza niż komplement.

Projektowanie kwestionariuszy wymaga wiedzy z metodologii nauk społecznych oraz sporej praktyki, także to z pewnością nie jest łatwe zadanie. Mam jednak nadzieję, że choć trochę zachęciłam Cię do podjęcia wyzwania i dostarczyłam garść przydatnych informacji.